DAİMİ TAKVİMİN ÇAĞDAŞ ÖZNELERİ

İlk kez 1792’de üretilen, yüksek saatçiliğin en komplike fonksiyonu, bildiğiniz adıyla, perpetual calendar, 2021’i nasıl gösteriyor?

Yazı Chris Hall

Daimi takvim fonksiyonu, kol saati üretimiyle o kadar iç içe geçmiş durumda ki bu özelliğin ne zaman icat edildiğini bile tam olarak bilmiyoruz. İlk daimi takvimli kol saatinin 1762’de, bugün bile neredeyse her mekanik kol saatinin içinde çalışmaya devam eden eşapman kolunu icat eden (icat edildiği günden beri üzerinde çok az tasarım değişikliği yapılmıştır) Londralı kol saati üreticisi Thomas Mudge tarafından üretildiği düşünülmektedir. Söz konusu bu tasarım 2016’da Sotheby’s’de 62.500 İngiliz Sterlini’ne satıldı, saatçilik tarihindeki önemi göz önünde bulundurulduğunda aslında çok ucuza gittiği bile söylenebilir. Saati satın alan kurumun Patek Philippe müzesi olduğu keşfedildi, 20. ve 21. yüzyılın en seçkin daimi takvimli kol saati üreticilerinden birine de bu yakışırdı.

Ancak, her ne kadar Mudge’ın başarısına gölge düşürmek istemesek de, aslında çok daha erken tarihlerde üretilmiş saatlerde de daimi takvim mekanizmaları görülmektedir. Mudge bu sofistike saat mekanizmasını bir cep saati boyutuna indirgemeyi başaran ilk kişiydi fakat her dört yılda bir görülen artıkyıl da dahil olmak üzere her ayın birbirinden farklı uzunluğunu dikkate alarak doğru takvim gününü gösterebilen takvim fonksiyonunun ilk olarak kim tarafından geliştirildiği bilinmiyor. Bugüne kadar, daimi takvimlerin takvim ayarında sadece, 400’e tam bölünen yıllar hariç olmak üzere Gregoryen takviminin bir artık yılı atladığı her 100 yılda bir düzeltme yapılması gerekmekte. (örn. 2000 ve 1600 yılları artık yıllardı fakat 1700, 1800 ve 1900 yılları artık yıllar değildi).

Daimi takvim mekanizması icat edildiği zamandan beri çok az değişikliğe maruz kalmıştır. Ay fazı göstergesine sahip saatlerde olduğu gibi mekanizma doğruluğunu iyileştiren modernizasyon değişikliklerine ya da bir kronograf gibi ekstra fonksiyonları yerine getirmesini sağlayacak mühendislik değişikliklerine konu olmamıştır. Mudge’ın yaptığı gibi minyatürleştirme işlemleri önemli bir adımı simgeliyor. Kol saatlerinin popülerlik kazanmasından kısa zaman sonra 1930’lı yıllarda Patek Philippe, Audemars Piguet ve Jaeger-LeCoultre sofistike saat mekanizmasını daha küçük saat kasalarına (bugün yaygın olarak satılan saatlerden çok daha küçük kasalara) sığacak şekilde küçültmeyi başardı. 1955’te artıkyıl göstergeli ilk daimi takvimli kol saatleri ortaya çıktı. Bunun ardından, son derece hassas sofistike saat mekanizmalarından biri olan bu tip saatler büyük çoğunlukla mekanizma verimliliğinin, tasarımın ve kullanım kolaylığının iyileştirilmesiyle ilgili ilerlemelere ve değişikliklere konu oldu. Daimi takvimli saat mekanizmalarını üretmek ne kadar zorsa, bir o kadar da kolayca bozuluyorlardı. Kurt Klaus tarafından IWC’nin çığır açan Da Vinci Perpetual Calendar saatinin geliştirildiği 1985 yılına kadar kullanımı kolay bir daimi takvimli kol saati üretilmesi üzerine pek fazla çalışıldığı söylenemez. Tamamen kurma kolu yoluyla kontrol edilen bu mekanizma saatin kullanımını büyük ölçüde kolaylaştırmıştı. Ayrıca 100 yıldan daha uzun süre çalışacak şekilde programlanan ilk saat olma unvanına sahipti (28 Şubat 2500 tarihine kadar takvimi doğru şekilde göstermeye devam edecek şekilde tasarlanmıştır). O zamandan beri, daimi takvimli saatler hem teknik, hem de estetik açıdan gelişmeye devam ederken, her zaman popülerliğini korumayı da başarmıştır. Bu yıl birçok yeni modelin piyasaya sunulduğuna şahit olduk; en beğendiğimiz modellerden altısını bu bölümde birlikte inceleyelim.

A. Lange & Söhne Lange 1 Perpetual

Bu model şaşırtıcı bir şekilde, A. Lange & Söhne’nin daimi takvim özelliğini başka sofistike saat özellikleriyle bir araya getirmeden ürettiği ilk Lange 1 daimi takvimli saat. Kısacası, her ne kadar 2001’de Langematik Perpetual saatini üretmiş olsa da, daha önce hiç “yalın” bir Lange 1 Perpetual üretmemişti. Lange 1 Perpetual, daimi takvim fonksiyonunun zaten var olan bir tasarıma eklenmesinin en yalın örneği olabilir. Hele ki Lange 1’in karakteristik özellikleri düşünüldüğünde bunun ne kadar etkileyici bir başarı olduğu daha da açıkça görülebilmekte. Tarih, doğal bir şekilde büyük rakamlarla gösterilirken, ay göstergesine ise kadranı çevreleyen bir çember vasıtasıyla yer veriliyor. Tarih göstergesi normalde güç rezervi göstergesine ayrılan (Lange 1 Daymatic’te olduğu gibi) yerde bulunurken, saat altı konumunda ise belirgin bir artıkyıl göstergesi yer alıyor. Tüm bu özelliklerin üstüne bir de ay fazı göstergesine entegre edilmiş gece-gündüz göstergesi ekleniyor. 42 mm çapındaki bu orta boy saat, bu denli sofistike bir model için oldukça rahatlıkla kola takılıp kullanılabilecek bir büyüklükte. Bu saat lansmandan itibaren iki farklı versiyonda sunuluyor: sınırlı sayıda üretilmeyen pembe altın kasalı, gri kadranlı model ve yalnızca 150 adet üretilen beyaz altın kasalı, somon rengi kadranlı model.

IWC Big Pilot’s Perpetual Calendar Steel

IWC markasının 1980’li yıllarda daimi takvimli kol saati yapımına yeniden giriş yapmasının önemini daha önce zaten ele almıştık. Üstelik marka, son derece sofistike saatlerin çok da moda olmadığı bir zamanda bu kararı almıştı. Şimdi geriye dönülüp bakıldığında, IWC’nin bu gibi bir dönemde daimi takvimli kol saatlerine odaklanma yönünde aldığı bu karar, önde gelen saat manüfaktürlerinin üst düzey saat üretimine (haute horlogerie) duyduğu ilginin yeniden canlanmasında önemli bir rol oynamasına sebebiyet veriyor. Her bir IWC Perpetual Calendar kendinden önceki saatlerden güç ve ilham alıyor.

Bu model şüphesiz küçük bir kol saati değil. Big Pilot’s Watch’ın çapı bu yıl 43 mm’ye düşürülürken, Big Pilot’s Perpetual Calendar ise 46,2 mm’lik genişliğini koruyor. Gerçekten de tüm dikkatleri üzerine çekmeye başaran bir kol saati bu. Kadranda yer alan birçok ayrı bileşen, IWC’nin bir daimi takvimli kol saatinde bulunan bilgileri, uçuş sırasında pilotların ihtiyaç duyduğu kolay okunurluk ve netlik gibi özellikleri muhafaza etmek suretiyle bir pilot kol saatinin tasarım diliyle sunmasına imkan veriyor. İster inanın, ister inanmayın… Daimi takvim özelliği böylece şimdiye kadar ilk kez, sınırlı sayıda üretilmeyen bir modelle birlikte Big Pilot’s koleksiyonuna dahil edilmiş oldu. Daha önce bu özelliklerde kol saatleri üretilmişti ancak bunlar hep az sayıda üretilen saatlerden ibaretti. Ayrıca, ürünün paslanmaz çelik kasaya sahip olması, onu bugün piyasadaki en uygun fiyatlı sonsuz takvimli kol saatlerinden birine dönüştürüyor.

Patek Philippe Ref. 5236P

Patek Philippe üretimi daimi takvimli kol saatleri, her daim koleksiyonerlerin kalbinde özel bir yere sahiptir. Manüfaktür, bazı kaynaklara göre bu fonksiyona sahip ilk kol saatini (1925’te) ve diğer tüm markalardan daha fazla sayıda farklı daimi takvimli modeli üretmiştir. Hatta markanın, tartışmaya açık bir şekilde, daimi takvimli kronograflarıyla daha fazla ün yapmış olması aslında her şeyi anlatıyor. Dünyanın en zorlu iki sofistike saat fonksiyonunda ustalaşmakla yetinmeyen manüfaktür, bu iki fonksiyonu da bir araya getirdi. Bununla birlikte, basit daimi takvimli kol saatleri dünyasında, Patek Philippe yine de aynı bilgileri göstermek için bulduğu farklı estetik çözümlerin sayısıyla diğerlerinden ayrışıyor. Bir daimi takvimli kol saati denildiğinde genellikle ilk aklımıza gelen şey 5327’nin Triple-Compax stili yerleşim düzenidir. Bununla birlikte, kendimizi sadece güncel saat modelleriyle kısıtlayacak olursak bu tip bir yerleşim düzenine sahip beş model daha mevcut: 5320, 5207, 5160, 5270 (kronograflı) ve şimdi de 5236. Tasarım; gün, tarih ve ay göstergelerini tek bir alt kadranda bir araya getiren ilk daimi takvimli kol saati. Birbirine son derece yakın şekilde konumlandırılmış dört disk kullanılması nedeniyle ilk bakışta bu tarih bilgileri beyaz renkli yekpare bir arka plan üzerine yazılmış gibi görünüyor. Minimalist yaklaşıma uygun olarak, saat altı konumunda ay evresinin her iki yanında ayrı döngüsel gündüz/gece ve artıkyıl göstergeleri bulunmakta. Ayrıca, belki de en cesurca adımlardan birisi olarak, Patek Philippe geleneksel kadran yüzeyi tasarımlarından farklı bir yol izleyerek bu modelde platin kasayı çok güzel bir şekilde tamamlayan, fırçalanmış görünümlü saten mavi renkli kadran kullanılıyor.

Yazının devamını QP No:38’de 76. sayfadan itibaren okuyabilirsiniz.