KENTSEL VE SANATSAL DÖNÜŞÜM

Johannesburg’un adını sanat dünyası dahilinde artık galerileri, kurumları ve sergileriyle daha fazla telaffuz edeceksiniz.

Hemen hemen 2014’ten beri çalkalanan bir coğrafya Johannesburg. Yakından aşina olduğunuz kentsel dönüşüm uzun süredir, Afrika kıtasının Güney tarafında hüküm sürmekte. Yine aşina olduğunuz protestolar, kıtanın bu tarafında daha ateşli. Protesto edebilmenin kültür ve bilinçle bir noktada kesişmesi gerektiği tezinden yola çıkarak, son iki gündür durmadan ve yüksek tondan isteklerini sıralayan Johannesburg sakinlerinin kıta dahilinde kültürel gelişmelere daha açık olduğu çıkarımını (temellere dayandırmadan) yapmakta serbestsiniz. Ve tabii son on yılın gelişmelerini hatırlayarak Johannesburg’u sanat dünyası dahilinde daha fazla telaffuz edeceğiniz gerçeğiyle yüzleşebilirsiniz.

Şimdi tezi temellendirmeye başlayabiliriz, üstelik bir klişeyle: Sanatın var olması için sınırlı kondisyonlar, sansür, var olmayan kapital her daim serbestlikle karşılaştırıldığında daha iyi sonuçlar veriyor. Bu noktada Johannesburg, listenin tümünü başarıyla tamamlıyor. Tabii coğrafyanın gizli kapitali, 2000’lerin ilk yıllarından itibaren şehri dönüşüme itiyor. 2005 yılında Newtown’ın yeniden inşası, şehrin sanat ve kültür kanadına ilk katkıyı yapıyor. Epicure and Culture’ın editörü Jessica Festa, The Guardian’a projenin hayata geçmesinin 10 sene sonrasında, Newtown’ın artık resmen sosyal statü ve gelir düzeyi fark etmeksizin yükselmekte olan her sanatçıyı buluşturan bir alan olduğu demecini veriyor. Museum Africa ve Market Theatre’a ev sahipliği yapan Newtown 2014 yılında listeye bir de Turbine Hall Art Fair’i ekliyor. Genç sanatçıların komünoteye dahil olmaları ve sınıf farkının olabildiğince ortadan kalkması için yeni adım, Güney Afrikalı sanatçı Wiliam Kentridge’den geliyor. The independent Centre for the Less Good Idea, sanatın olmazsa olmaz buhranlı anları için güvenli bir alan vadediyor. Kararsızlık, endişe, saçmalık ve tabii başarısızlık bu alanda sevgiyle kucaklanıyor. Bir nevi bocalayan sanatçının destek grubu. Coğrafyanın bocalayan ekonomik ve politik haletiruhiyesi göz önünde tutulursa sanat dünyası için hedefi 12’den vuran bir Adsız Alkolikler güzellemesi. Kentridge’ın bu atılımı haliyle sadece duygusal destek amaçlı değil. Afrika’nın yerel sanatçılarından Rembrant print’lerine kadar geniş bir koleksiyona ev sahipliği yapan The Johannesburg Art Gallery’nin Şubat ayında kapılarını kapamış olması, sanatçıyı bu yeni oluşumu kurmaya iten yegane sebeplerden. Tabii atılımın kendisi de dönüşüm konusunda ne kadar tökezlenirse tökezlensin, Johanesburg’un son yılda kavuştuğu güncel sanat sahnesine veda etmeyeceğini bilakis tam burada adını daha radikal duyuracağının sinyallerini veriyor. Radarlarınızı Johannesburg frekansına ayarlayıp dinlemeye devam ediniz.

Görsel kredisi: Johannesburg’daki Stevenson Gallery’de düzenlenen Viviane Sassen sergisinden bir eser.